آزمودن تعیین جنسیت مولکولی فیل‌ماهی با استفاده از تکثیر ناحیه اختصاصی ژنوم جنس ماده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار بخش ژنتیک و بیوتکنولوژی، انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (AREEO)، رشت، ایران

2 استادیار بخش فیزیولوژی و بیوشیمی، انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (AREEO)، رشت، ایران

3 دکتری شیلات، بخش فیزیولوژی و بیوشیمی، انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (AREEO)، رشت، ایران

4 استادیار بخش بهداشت و بیماری ها، انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (AREEO)، رشت، ایران

5 مربی بخش ژنتیک و بیوتکنولوژی، انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (AREEO)، رشت، ایران

10.22124/japb.2022.21408.1454

چکیده

در آبزی­پروری تاس­ماهیان تعیین جنسیت یک چالش بزرگ است، زیرا پرورش جنس ماده به عنوان منبعی ارزشمند برای تولید خاویار، به لحاظ اقتصادی اهمیت دارد و بدین جهت افتراق جنس نر و ماده برای کاهش هزینه­ها ضروری است. شواهد غیرمستقیم حاکی از آن است که سیستم تعیین جنسیت در تاس‌ماهیان به صورت ZW و جنس ماده تعیین کننده جنسیت است. همین وضعیت مبنای کشف لوکوس دخیل در تعیین جنسیت تاس‌ماهیان در بررسی­های ژنومی بود. هدف از انجام این مطالعه، شناسایی جنس نر و ماده مولدین فیل‌ماهی برای اولین بار در ایران با استفاده از آغازگرهای اختصاصی لوکوس جنس ماده است. بدین منظور نمونه باله دمی از 23 مولد فیل‌ماهی (14 قطعه ماده و 9 قطعه نر) جمع‌آوری شد. DNA ژنومی به روش آمونیوم استات استخراج شد و پس از ارزیابی کمی و کیفی DNA استخراج شده، از آغازگرهای اختصاصی برای تکثیر قطعه کوچکی از لوکوس اختصاصی جنس ماده استفاده شد. نتایج نشان داد که یک قطعه با اندازه کمی بزرگ‌تر از 100 جفت باز در 14 عدد جنس ماده تکثیر شد و هیج گونه تکثیر اختصاصی برای جنس نر مشاهده نشد. بنابراین آزمون مولکولی می­تواند به عنوان روشی مطمئن، کارآمد، نسبتا کم‌هزینه و غیرتهاجمی برای تعیین جنسیت زودهنگام فیل‌ماهی در ایران مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


حلاجیان ع. 1386. تفکیک ماهیان ماده از ماهیان نر خاویاری پرورشی از طریق جراحی. دنیای آبزیان، 5(11): 16-14.
حلاجیان ع.، کاظمی ر.، محسنی م.، دژندیان س.، یوسفی جوردهی ا.، بهمنی م.، پوردهقانی م.، یزدانی ساداتی م.ع. و یگانه ه. 1390. تکه‌برداری به روش جراحی و مطالعه بافت­شناسی گناد تاس‌ماهی ایرانی Acipenser persicus ‌پرورشی. مجله تحقیقات دامپزشکی، 66(3): 233-229.
شریعتی ا. 1389. تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری. انتشارات موسسه آموزش عالی علمی کاربردی جهاد کشاورزی. 206ص.
مصلایی م.، میرزایی ح.، سیمونیان و.م. و خیراله م. 1394. نسل جدید روش­های توالی‌یابی و کاربرد­های آن، 33: 2480-2469.
Aljanabi M. and Martinez L. 1997. Universal and rapid salt-extraction of high quality genomic DNA for PCR-based techniques. Nucleic Acids Research, 25: 4692–4693.
Chapman F.A., Van Eenennaam J.P. and Doroshov S.I. 1996. The reproductive condition of white sturgeon, Acipenser transmontanus, in San Francisco Bay, California. Fishery Bulletin, 94: 628–634.
Chebanov M.S. and Galich E.V. 2013. Sturgeon hatchery manual. Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). Fisheries and Aquaculture Technical Paper, Turkey. 297P.
Chen Y., Liu Y., Gong Q., Lai J., Song M., Du J. and Deng X. 2018. Gonadal transcriptome sequencing of the critically endangered Acipenser dabryanus to discover candidate sex-related genes. PeerJ Life and Environment Research, 6: 1–24 (e5339).
Degani G., Hajouj A. and Hurvitz A. 2021. Sex-based variation of gene expression in the gonads and fins of Russian sturgeon (Acipenser gueldenstaedtii). Open Journal of Animal Sciences, 11: 1–10.
Doroshov S.I., Moberg G.P. and Van Eenennaam J.P. 1997. Observations on the reproductive cycle of cultured white sturgeon, Acipenser transmontanus. Environmental Biology of Fishes, 48: 265–278.
Du K., Stock M., Kneitz S., Klopp C., Woltering J., Adolfi M., Feron R., Prokopov D., Makunin A., Kichigin I., Schmidt C., Fischer P., Kuhl H., Wuetz S., Gessner J., Werner K., Cabau C., Iampietro C., Parrinello H., Tomlinson C., Journot L., Postlethwait J.H., Braasch I., Trifonov V., Warren W.C., Meyer A., Guiguen Y., Schartl M. 2020. The sterlet sturgeon genome sequence and the mechanisms of segmental rediploidization. Nature Ecology and Evolution, 4: 841–852.
Fajkowska M., Ostaszewska T. and Rzepkowska M. 2019. Review: Molecular mechanisms of sex differentiation in sturgeons. Reviews in Aquaculture, 12: 1003–1027.
Feist G., Van Eenennaam J.P., Doroshov S.I., Schreck C.B., Schneider R.P. and Fitzpatrick M.S. 2004. Early identification of sex in cultured white sturgeon, Acipenser transmontanus, using plasma steroid levels. Aquaculture, 232: 581–590.
Fontana F. and Colombo G. 1974. Chromosomes of Italian sturgeons. Experientia, 30: 739–742.
Fopp-Bayat D., Kolman R. and Woznicki P. 2007. Induction of meiotic gynogenesis in sterlet (Acipenser ruthenus) using UV-irradiated bester sperm. Aquaculture Research, 264: 54–58.
Hassanzadeh Saber M. and Hallajian A. 2014. Study of sex determination system in ship sturgeon (Acipenser nudiventris) using meiotic gynogenesis. Aquaculture International, 22: 273–279.
Havelka M. and Arai K. 2018. Hybridization and polyploidization in sturgeon. P: 669–687. In: Wang H.P., Piferrer F., Chen S. and Shen Z.G. (Eds.). Sex Control in Aquaculture. John Wiley and Sons Ltd., UK.
Keyvanshokooh S. and Gharaei A. 2010. A review of sex determination and searches for sex-specific markers in sturgeon. Aquaculture Research, 41(9): 1–7.
Keyvanshokooh S. and Vaziri B. 2008. Proteome analysis of Persian sturgeon (Acipenser persicus) ova. Animal Reproduction Science, 109(1-4): 287–297.
Kuhl H., Guiguen Y., Hohne C., Kreuz E., Du K., Klopp C., Lopez-Roques C., Santidrian Yebra-Pimentel E., Ciorpac M., Jorn Gessner J., Holostenco D., Kleiner W., Klaus Kohlmann K., Lamatsch D.K., Prokopov D., Bestin A., Bonpunt E., Debeuf E., Haffray P., Morvezen R., Patrice P., Suciu R., Dirks R., Wuertz S., Kloas W., Schartl M. and Stock M. 2021. A 180 My-old female-specific genome region in sturgeon reveals the oldest known vertebrate sex determining system with undifferentiated sex chromosomes. Philosophical Transactions (B), 376: 1–10 (20200089).
Lebeda I., Rodina M., Gela D., Sakali S., Shivaramu S. and Flajshans M. 2021. Gonadal histology and concentration of 11-ketotesterone of meiotic gynogens confirm female heterogametic sex determination in sterlet (Acipenser ruthenus). Aquaculture International, 29: 801–811.
Nace G.W., Richards C.M. and Asher Jr. J.H. 1970. Parthenogenesis and genetic variability: I. Linkage and inbreeding estimations in the frog, Rana pipiens. Genetics, 66: 349–368.
Scribner K.T. and Kanefsky J. 2021. Molecular sexing of lake sturgeon. Journal of Great Lakes Research, 47: 934–936.
Van Eenennaam A.L. 1997. Genetic analysis the sex determination of white sturgeon (Acipenser transmontanus Richardson). Ph.D. Thesis, University of California, USA. 177P.
Vecsei P., Litvak M.K., Noakesa D.L.G., Rienc T. and Hochleithner M. 2003. A noninvasive technique for determining sex of live North American sturgeon. Environmental Biology of Fishes, 68: 333–338.
Wuertz S., Guralp H., Psenicka M. and Chebanov M. 2018. Sex determination in sturgeon. P: 645–668. In: Wang H.P., Piferrer F., Chen S. and Shen Z.G. (Eds.). Sex Control in Aquaculture. John Wiley and Sons, Ltd., UK.
Xiao K., Du H., Hu Y., Liu X., Wang B., Yang J., Zeng Q., Chen L. and Yao J. 2021. A pioneering approach for non-invasive sex identification of Chinese sturgeon at an early stage. Aquaculture, 538: 736530.