اثرات دیازپام و نورتریپتیلین بر تغییرات رفتاری و افسردگی ناشی از استرس مزمن در ماهی زبرا (Danio rerio)

نجارزاده آهنگرکلایی, محدثه; چنگیزی, رضا; منوچهری, حامد; سیاه پشت خاچکی, علی

doi:10.22124/japb.2025.30222.1566

اثرات دیازپام و نورتریپتیلین بر تغییرات رفتاری و افسردگی ناشی از استرس مزمن در ماهی زبرا (Danio rerio)

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانش‌آموخته دکتری حرفه‌ای دامپزشکی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی ، بابل، ایران

² گروه شیلات، ,واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران

³ گروه دامپزشکی ، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی ، بابل، ایران

⁴ گروه فیزیولوژی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران

10.22124/japb.2025.30222.1566

چکیده

افسردگی یک بیماری ذهنی است و طبق آمار‌ها هر روز جدی‌تر می‌شود که نشان از نیاز روز‌افزون به تحقیق بر روی مدل‌های افسردگی و تولید دارو‌های ضد‌افسردگی جدید دارد. هدف این تحقیق، ارزیابی تاثیرات منفرد و ترکیبی دارو‌های دیازپام و نورتریپتیلین بر پارامتر‌های رفتاری و بیوشیمیایی در ماهی زبرا (Zebrafish) بوده است. در این تحقیق جهت ایجاد افسردگی در ماهی‌های زبرا، از پروتکل UCS (Unpredictable Chronic Stress) استفاده شد. آزمایشات رفتاری با آزمایش تانک جدید (Novel Tank Test, NTT) و آزمایشات بیوشیمیایی با اندازه‌گیری کورتیزول تام بدن انجام شد. دیازپام و نورتریپتیلین موجب بهبود قابل توجه و معنی‌داری در پارامتر‌های رفتاری (افزایش معنی‌دار در مدت زمان حضور در سطح بالایی و تعداد انتقال به سطح بالایی و کاهش معنی‌دار مسافت کل طی شده) و پیشگیری از اثرات رفتاری افسردگی با کاهش معنی‌دار سطوح کورتیزول (از ۰.۰۷ ± ۱.۰۱ به ۰.۱۶ ± ۰.۳۸ نانوگرم) گردید. در این پژوهش داده‌های قبلی تایید شد که نشان می‌دهد پروتکل UCS موجب القای تغییرات رفتاری و نوروآندوکرین در ماهی زبرا می‌گردد که با مصرف دیازپام و نورتریپتیلین، می‌توان از آن‌ها پیشگیری نمود. همچنین این مطالعه استفاده از ماهی زبرا به عنوان ارگانیسم مدل در مطالعات تاثیرات رفتاری و فیزیولوژیک استرس را تقویت نمود.

کلیدواژه‌ها